چرا هخامنشیان از یونان و اسکندر شکست خوردند

چرا هخامنشیان از یونانیان شکست خوردند ؟ چگونه ممکن است که ابرقدرت زمان که فاتح سرزمین های از مصر تا چینن بوده است ، از شهره ای کوچک یونانی شکست بخورد ؟ این شگفتی تاریخ بشر را با ما در این مقاله ی ایرابرود بررسی کنید.

روانشناسی به زبان ساده – تحلیل زندان استنفورد

فلسفه به زبان ساده – خلاصه نظریات نیچه و رابطه ی او با زرتشت و هیتلر

اساطیر به زبان ساده – رگناروک چیست ؟ و ثور خدای رعد چگونه میمیرد

چرا هخامنشیان از یونانیان شکست خوردند

تاکتیک کثیف

این بزرگترین علت شکست های مختلف ایرانیان بوده است. ارتش ایران به صورتی شکل گرفته بود که افسری مدیریت چند نفر را بر عهده میگرفت ، و مافوق او مدیریت چند افسر ، و مافوق انها مدیریت چند فرمانده….تا این که به یک سپه سالار میرسید. یونانیان از این شیوه ی مدیریت ارتش ایرانیان آگاه بودند و از آن سواستفاده میکردند. یعنی تمام ارتش یونان یک وظیفه ی ساده داشت که تنها سپه سالار ایران را بکشند ، و در صورت کشته شدن وی به علت عدم وجود جانشین واضح ارتش دچار هرج و مرج می شد.

برای مثال میتوان به نبرد ایرانیان با یونانیان در دوران خشایارشاه اشاره کرد. در دوران خشایار شاه تمام یونان به صورت کامل به جز جزیره ی سالامیس فتح شده بود. و پس از شکست ناوگان در حین فتح سالامیس خشایار شاه به پار بازمیگردد و مقام شپه سالاری را به مردونیه واگذار میکند. در نبردی بین یونان و ایرانیان پس از قتل مردونیه تمام یونان بازپس گرفته میشود . سپاه در هم ریخته ی ایران شکست میخورد.

در مثالی دیگر میتوان به اسکندر اشاره کرد. یکی از فرماندهان سپاه اسکندر به کنایه بیان داشته بود که ، گویا اسکندر برای فتح پارس لشگرکشی نکرده و برای قتل داریوش سوم لشگرکشی کرده است. امری که در تک تک نبرد ها به خوبی دیده میشد. که اسکندر با تمام سپاه خود به داریوش و محافظان او فشار می آورد تا زمانی که داریوش از ترس جان فرار میکرد و سپاه دچار هرج و مرج میشد.

نقاط قوت و ضعیف دو ارتش

ایرانیان سورکاران و تیراندازان بسیار ماهری بوده اند. یک ایرانی از پنج سالگی سوارکاری و تیراندازی یاد میگیرد. اما از نکات کلیدی جنگ در دوران باستان این امر بوده است که از تیراندازان باید در مقابل یورش سربازان پیاده دفاع شود چرا که آنان در فاصله ی نزدیک بی دفاع هستند ، و نقطه  ضعف سوارکاران نیزه داران است.

این در حالی است که عمومیت سپاه یونان نیزه داران (فالانژ) بوده است. و نیزه داران نقاط قوت یونانیان بوده است. البته هخامنشیان از این امر آگاه بودند . و از درگیری سوارکاران خود با نیزه داران یونان پرهیز میکردند و استراتژی شبیخون را استفاده میکردند. یعنی بار ها با سوارکاران خود به یونانیان حمله میکردند و عقب نشینی میکردند تا شکل ارتش یونان از هم بریزد و ارتش آنان از هم باز شود.

عدم وفاداری ارتش غیر ایرانی

تا زمان داریوش بزرگ سپاه ایران اکثرا از خود ایرانیان ساخته میشد. و این امر با شکل گیری گارد جاوید قدرتمند تر شد. اما پس از داریوش بزرگ سپاه ایران چند ملیتی شد. یعنی از تبرزن های سکایی ، شمشیردار های مصری ، سوارکاران لیدیایی و کمان داران بابلی و… در کنار ارتش ایران استفاده میشد.

این امر یک ویژگی خوب اما دو ویژگی بد داشت. ویژگی خوب این امر این بود که سپاه ایران بسیار بزرگ و ترسناک به نظر میرسید. اما نقاط ضعف این ارتش در این بود که وفاداری این سپاه کم بود و با فرار کردن یا کشته شدن سپه سالار سربازان غیر ایرانی از میدان نبرد می گریختند. ویژگی بد دیگر این امر بود که سپاه غیر ایرانی مانند ایرانیان از پنج سالگی آموزش ندیده بود و آمادگی ایرانیان را نداشت.

جنگ های داخلی

این امر بافت دفاعی شهر ها را فرسوده کرده بود. برای مثال شهر بابل یکی از معروف ترین و مستحکم ترین دیوار ها را در دوران باستان داشته است. اما این شهر به سادگی توسط اسکندر فتح شد . اما چرا؟ سوال شما جواب ساده ای دارد.

1. ایرانیان هیچ وقت انتظار نداشتند که یک روز یک دشمن تا دروازه های بابل راه پیدا کند.
2. به علت جنگ های داخلی. بابل در اوایل حکومت داریوش کبیر دست به شورش زده بود. و داریوش پس از هفته ها محاصره شهر را فتح میکند و دستور تخریب بخشی از دیوار های معروف شهر را میدهد ، که در صورت شورش بعدی شهر به سادگی تسلیم شود. در زمان حکومت خشایار شاه باز هم بابل شورش میکند ، و خشایارشاه پس از تصرف بابل دستور تخریب کامل دیوار های شهر را میدهد.

همچنین در زمان حکومت اردشیر دوم پسر داریوش دوم و نوه ی خشایارشاه ، برادر او کوروش سوم (ملقب به کوروش صغیر) بر علیه اردشیر قیام میکند. او در این شورش از سپاه یونانی کمک میگیرد. این جنگ داخلی باعث آشنایی کامل یونانیان با سبک نبرد ایرانیان ، و نقاط استراتژیک و نقشه ی ایران میشود که بعد ها به اسکندر بسیار کمک میکند.